ನೇಪಾಳದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ – ಸರ್ಕಾರ, ಯುವಜನತೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ದಾರಿ
ನೇಪಾಳದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ – ಸರ್ಕಾರ, ಯುವಜನತೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ದಾರಿ
ಪರಿಚಯ
ನೇಪಾಳವು ಹಿಮಾಲಯದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದೇಶವಾದರೂ, ರಾಜಕೀಯ, ಆರ್ಥಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ರಾಜತಂತ್ರ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡು ಗಣರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ನಂತರ, ದೇಶವು ಸ್ಥಿರತೆಯತ್ತ ಸಾಗಬೇಕಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದಿಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತ, ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಯುವಜನರ ವಲಸೆ ಎಂಬ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನೇಪಾಳವನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿವೆ.
ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ
ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ 15 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಬಂದು ಹೋಗಿವೆ. ಪಾರ್ಟಿಗಳ ಒಳಹೊಸಾಟ, ಮೈತ್ರಿ ರಾಜಕೀಯದ ಒತ್ತಡ ಹಾಗೂ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ.
2015ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಸಂವಿಧಾನವು ಜನರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿತು.
ಆದರೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಅಧಿಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ, ಆಡಳಿತದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿವೆ.
ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಎಂಬ ಎರಡು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ನೆರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವವೂ ನೇಪಾಳದ ನಿರ್ಧಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ.
ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ
ನೇಪಾಳದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಆಧಾರ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವಲಸೆ ಹಣ (Remittances).
ಯುವಕರು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಖಾಸಗಿ: ಗಲ್ಫ್ ದೇಶಗಳು, ಮಲೇಷ್ಯಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ) ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಕಳುಹಿಸುವ ಹಣವೇ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ backbone.
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಆಧಾರವಾಗಿದ್ದರೂ, ಕೊರೋನಾ ಮಹಾಮಾರಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕುಸಿದಿತ್ತು.
ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಬಂಡವಾಳ ಕೊರತೆ, ದ್ರವ್ಯೋತ್ಪತ್ತಿ (inflation) ಹೆಚ್ಚಳ ಹಾಗೂ ನಿರುದ್ಯೋಗ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಯುವಕರ ಸ್ಥಿತಿ
ನೇಪಾಳದ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತ 40% ಯುವಕರೇ. ಆದರೆ ಅವರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಆತಂಕಕಾರಿ:
ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರೂ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ಕೊರತೆ.
ನಿರುದ್ಯೋಗ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ, ಯುವಕರು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಒತ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ವಿದೇಶೀ ಕಾರ್ಮಿಕ ವಲಸೆ ಅಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, ಅನೇಕ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಯುವಕರೇ ಉಳಿದಿಲ್ಲ.
ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅಸಮಾಧಾನ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ.
ಪರಿಣಾಮಗಳು
- ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅಸಮತೋಲನ: ವಲಸೆ ಹೋದ ಯುವಕರು ಹಣ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಆದರೆ ಕುಟುಂಬಗಳಿಂದ ದೂರವಾಗುತ್ತಾರೆ.
- ಮಸ್ತಿಷ್ಕದ ವಲಸೆ (Brain Drain): ಪ್ರತಿಭಾನ್ವಿತ ಯುವಕರು ದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರ ಹೋಗುವುದು ದೇಶದ ಪ್ರಗತಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ನಷ್ಟ.
- ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಶಾಂತಿ: ಉದ್ಯೋಗ ಸಿಗದ ಯುವಕರು ಪ್ರತಿಭಟನೆ, ಹೋರಾಟ ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಆರ್ಥಿಕ ಅವಲಂಬನೆ: ವಲಸೆ ಹಣವೇ ಮುಖ್ಯ ಆಧಾರವಾದರೆ, ದೇಶದ ಆಂತರಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳು
ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಯೋಜನೆಗಳ ಕೊರತೆ.
ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿತ.
ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ನಡುವಿನ ಅಸಮತೋಲನ.
ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಕೊರತೆ.
ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಕೋಪಗಳು (ಭೂಕಂಪ, ಪ್ರವಾಹ) ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿರುವುದು.
ವಿಶ್ವದ ಪರಿಹಾರ ಮಾದರಿಗಳು
ನೇಪಾಳದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಸುಧಾರಿಸಲು, ಇತರ ದೇಶಗಳ ಅನುಭವಗಳಿಂದ ಪಾಠ ಕಲಿಯಬಹುದು:
ಭಾರತ: ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯನ್ನು (Startups) ಉತ್ತೇಜಿಸಿ ಯುವಕರಿಗೆ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯ ದಾರಿ ತೋರಿಸಿದೆ.
ಭೂಟಾನ್: “Gross National Happiness” ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಸಮಾಜದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸುಖವನ್ನು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ.
ಸಿಂಗಪುರ: ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ, ವಿದೇಶಿ ಬಂಡವಾಳ ಆಕರ್ಷಣೆ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಚಿಕ್ಕ ದೇಶವೂ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.
ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ: ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಭಾರಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಯುವಕರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ.
ಪರಿಹಾರ ಸೂಚನೆಗಳು
- ಯುವಕರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ: ದೇಶದ ಒಳಗೇ ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಸಬೇಕು.
- ಶಿಕ್ಷಣ – ಉದ್ಯೋಗದ ಕೊಂಡಿ: ಪಠ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ರೂಪಿಸಬೇಕು.
- ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಉತ್ತೇಜನೆ: ಸರ್ಕಾರವು ಯುವಕರಿಗೆ ಸಾಲ, ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಬೇಕು.
- ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಿರತೆ: ಮೈತ್ರಿ ರಾಜಕೀಯದ ಬದಲು ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ನೀತಿಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಬೇಕು.
- ಪಾರದರ್ಶಕ ಆಡಳಿತ: ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಣದ ಬಳಕೆ ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರಬೇಕು.
- ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ: ಹಿಮಾಲಯದ ದೇಶವಾಗಿರುವ ನೇಪಾಳ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧಿಸಬಹುದು.
ಸಮಾರೋಪ
ನೇಪಾಳವು ತನ್ನ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಯುವ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯಬಹುದಾದ ದೇಶ. ಆದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆ, ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಯುವಕರ ವಲಸೆ ದೇಶದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
ಪರಿಹಾರ ಸರಳ – ರಾಜಕೀಯ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ, ಯುವಕರಿಗೆ ಅವಕಾಶ, ಪಾರದರ್ಶಕ ಆಡಳಿತ. ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಯಶಸ್ವಿ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರೆ, ನೇಪಾಳವು ತನ್ನ ಯುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ದಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಒಂದು ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಬಹುದು.
